YE KÜRKÜM YE

Bu eseri okurken pek çok kavram üzerinde uzun uzun düşündüm. Zenginlik-fakirlik, sıradan insan olmak- mevki sahibi, saygın biri olmak, bizi toplum içinde güçlü yapan ya da zayıf kılan şeyler / değerler/ nesneler/…

Nabokov “Yaratıcı bir okur verin bana. ‘Palto’ onun için” demiş. Gerçekten de bu 56 sayfalık eser bizi pek çok kavram üzerinde bol bol düşünmeye sevk ediyor.

Kahramanımız Akakiy Akakiyeviç Petersburg’ da yaşayan oldukça gayretli bir memur. Ama gösterdiği gayretle orantılı olarak terfi alamıyor. Dairede arkadaşları, hademeler ona hiç saygı duymuyorlar. Onunla alay edip, dalga geçiyorlar. Akakiy onlara tek kelime karşılık vermiyor.

Sizinle alay eden, dalga geçen oldu mu hiç? Sayılmadığı, önemsenmediği, küçük görüldüğü ortamlarda ne hisseder insan? Çok çalışsa bile terfi alamadığı bir ortamda ne yapar? Aynı titizlikle çalışmaya devam edebilir mi?

Akakiy herkesin eğlence peşinde olduğu sıralarda hiçbir eğlenceye kendisini kaptırmıyor. Dört yüz rublelik maaşıyla kısmetinden memnun bir adamın sakin yaşamı böylece akıp gidiyor. Yalnız Petersburg’daki herkesin amansız düşmanı kuzey ayazı onu, memurların alay konusu ettiği eski paltosunu iyice gözden geçirmeye ve aşınan giysiyi onarmak için terzi Petroviç’e götürmeye zorluyor.

Petroviç’in “iflah olmaz bu” demesiyle Akakiy mecburen yeni bir palto için para biriktirmeye başlıyor. Akşam çaylarını bırakmaya, akşamları mum yakmamaya, çizmelerinin aşınmaması için parmaklarının ucunda yürümeye, çamaşırlarını seyrek yıkatmaya karar veriyor. Akşamları aç açına yatmaya bile alışıyor. Yeni bir palto sahibi olma hayali onu ruhen besliyor. Sanki varlığının eksik yanları bu palto ile tamamlanacakmış gibi hissediyor. Canlanıyor, hedefini belirlemiş, önüne koymuş bir insan olarak karakteri sağlamlaşıyor.

Siz hiç kendinize yeni bir şey almak için para biriktirdiniz mi? Sahip olacağınız nesnenin hayali sizi ruhen besledi mi? Para biriktirirken neleri kıstınız, nelerden fedakârlık ettiniz? Bu tasarruf döneminde size de hedefini belirlemiş insan canlılığı geldi mi?

Bizler günümüzde en yeni teknoloji ile desteklenen telefonlar, bilgisayarlar, tabletler istiyoruz. Bu pahalı aletleri edinmek için nelerden vazgeçiyoruz? Onlara sahip olmanın düşü ruhumuzu besliyor mu? İnsanoğlunun aç gözlü olduğu, isteklerinin bitmediği bir gerçek. Peki Akakiy neden bu kadar çok istiyor bu paltoyu?

Palto elbette onu Petersburg’un kuzey ayazına karşı koruyacak ama dahası? Artık dairedeki memurlar onun incelmiş, “sabahlık” diye alay ettikleri paltosuyla uğraşmayı bırakacaklar. Belki de Petroviç’in özenle diktiği bu yeni palto bir hayranlık vesilesi olacak…

Nasrettin Hoca’nın ‘Ye Kürküm Ye’ hikayesinde olduğu gibi günümüzde de insanlar kılık kıyafetlerine bakılarak mı değerlendiriliyor ne dersiniz? Pahalı marka ayakkabı ve çantalar, saatler, giysiler arttırıyor mu toplumdaki saygınlığımızı?

Akakiy için öyle oluyor. Yeni paltosunu ilk kez giyerek işe gittiği günün akşamında şube müdür yardımcısı tarafından diğer memurlarla birlikte çaya davet ediliyor. Ama hepsi bu kadar. Yeni paltosunun ekmeğini daha fazla yiyemiyor. Bu davetten geç saatte ayrılarak eve dönerken bıyıklı adamlar tarafından dövülerek paltosu çalınıyor.

Bu yazımızı da güzel dileklerle bitirelim.

Değerinizin sahip olduğunuz para, mal-mülk, değerli eşyalar üzerinden belirlenmediği, sizden çalınamayacak değerlerle zenginleştirmeyi başarabildiğiniz sağlıklı ve uzun bir ömür diliyorum sizlere…